İş Arama İzni Nedir?
Bir çalışanın işten çıkarılması veya görevinden kendi isteğiyle ayrılması hem işveren hem de personel için birtakım yükümlülükleri de beraberinde getirir. Şirket yeni bir personel bulana kadar faaliyetlerini sürdürmek durumundadır. Çalışan ise bu süreçte yeni bir iş bulmak için belirli bir zamana gereksinim duyabilir. Bu durumda yapılması gerekenler, İş Kanunu kapsamında belirlenmiş, kurumların ve çalışanların hakları yasal olarak güvence altına alınmıştır. Yazının devamında çalışma hayatına dair en çok merak edilen noktalardan biri olan iş arama izni nedir ve nasıl hesaplanır gibi soruları yanıtladık.
İş sözleşmesi, çalışan ve işveren arasında yapılan, karşılıklı hak ve yükümlülükleri belirleyen yazılı bir anlaşmadır. Bu anlaşma; iş tanımı, çalışma süresi, ücret, izinler, tazminatlar ve işten ayrılma gibi hususları içerir. Çalışan, iş sözleşmesinin feshedilmesinin kararlaştırıldığı tarihten çıkış gününe kadar olan süre zarfında iş arayabilir. Mesai günlerinde kullanılmak üzere çalışana tanınan bu müsaade, iş arama izni olarak adlandırılır.
İş Arama İzni Hesaplama
Çalışanlara tanınan iş arama izni süresi, birçok faktöre bağlı olarak değişebilir. Bu unsurların başında çalışanların kıdem seviyeleri gelir. İzin, genellikle çalışanın işten ayrılma tarihinden itibaren hesaplanır. İş Kanunu’na göre işçilerin çalışmış olduğu süreler dikkate alınarak bildirimin iletilmesinden sözleşmenin sonlanmasına kadar geçen zaman zarfı, ihbar süresidir. Bu noktada çalışanın kıdemi arttıkça ihbar süresinin de arttığını hatırlatmakta fayda var.
İş Arama İzni Haftada Kaç Saattir?
Fesih bildiriminin çalışana iletilmesinden itibaren başlayan ihbar süresinde iş arama izni kullanılabilir. Belirlenen sürelere uyulmaması hâlinde anlaşmayı bozan taraf, ihbar tazminatı ödemekle mükelleftir. İş arama izni hesaplama işlemini şu bilgilerden yararlanarak gerçekleştirebilirsiniz:
- Çalışma süresi 6 aydan az olan işçiler için 2 hafta (14 gün)
- İş süresi 6 ay ile 1,5 yıl arası olan işçiler için 4 hafta (28 gün)
- 1,5 yıldan 3 yıla kadar çalışmış olan işçiler için 6 hafta (42 gün)
- 3 yıldan uzun süredir çalışan işçiler için 8 hafta (56 gün)
Bu süreler hesaplanırken çalışma kapsamında olmayan günlerin söz konusu olması durumunda 2’şer saat çıkarılır. Ayrıca iş arama izninin kullanımına dair esaslar, iş sözleşmeleriyle düzenlenebilir. Bu hususta herhangi bir düzenleme bulunmuyorsa veya taraflar aralarında anlaşamıyorsa iş yerinin ve işçinin haklı menfaatleri dikkate alınır.
İş Arama İzni İhbardan Düşülür mü?
İş arama izninin kullanılması, ihbar süresinden düşülmez. Yani çalışanın ayrılacağı tarihten itibaren verilen iş arama izninin süresi, ihbar süresinin hesaplanmasında dikkate alınmaz. Dolayısıyla çalışan işten ayrılacağı tarihten itibaren hem iş arama iznini hem de ihbar sürelerini tam olarak kullanabilir.
İşveren, çalışanın iş arama süresi boyunca görevlerini aksatmasını önlemek adına izin süresinin başlangıcını belirleyebilir. Ayrıca işverenin çalışanın iş arama izni süresi boyunca başka bir işte çalışmasını yasaklama hakkı da mevcuttur. Bu durum, işçinin kıdem tazminatını kaybetmesine neden olmaz.
İş Arama İzni Toplu Kullanılabilir mi?
Çalışan, iş arama iznini toplu kullanma hakkına sahiptir. Ancak söz konusu hak, çalışanın işten ayrılma tarihine kadar geçen süre içinde kullanılabilir. Örneğin; bir çalışanın 4 hafta iş arama izni hakkı olduğunu ve işten ayrılma tarihine 2 hafta kaldığını varsayalım. Bu durumda işçi, kalan 2 haftalık izni toplu olarak kullanma hakkına sahiptir. Elbette bu durumun işveren ve çalışan arasında yapılan anlaşmaya bağlı olduğunu ve mutlaka işverenin onayını gerektirdiğini hatırlatmakta fayda var.
