Performans Değerlendirme Yöntemleri Nelerdir?
Modern iş dünyasında şirketlere rekabet avantajı sağlayan unsurun insan kaynağı olduğu anlaşılmış ve işletmeler de bakış açısını bu doğrultuda değiştirmiştir. Hâl böyle olunca şirket içi performans ölçüm ve değerlendirme uygulamalarının son derece önemli bir konuma geldiği söylenebilir. İş yaşamında verimliliğin ve performansın yönetimi, kurumların başarısı için anahtar niteliğindedir. Doğru bir performans değerlendirme sistemi, çalışanların başarımlarının objektif ve ölçülebilir kriterlere göre karşılaştırılabilmesini sağlar. Bu sayede çalışanların performanslarını geliştirmeleri de mümkün olur.
Performans değerlendirme, çalışanların iş davranışlarını ve bunların sonuçlarını sistematik yaklaşımlar ve ilkeler aracılığı ile ölçmeyi sağlayan resmî bir sistem olarak tanımlanabilir. Bu uygulamalar, Türkiye’de ilk kez kamu kurumlarında başlamış, modern yönetim tekniklerinin yaygınlaşması ile giderek daha fazla sektör tarafından tercih edilir hâle gelmiştir. Pek çok kurum tarafından uygulanan metotların başında 90, 180 ve 360 derece performans değerlendirme sistemleri gelir.
90 Derece Performans Değerlendirme Nedir?
90 derece performans değerlendirme, geleneksel ve yetkinlik temelli bir yöntemdir. Bu sistem, çalışanın performansının sadece yöneticisi tarafından değerlendirdiği bir geri bildirim sürecini içerir. Çalışanın işe uygunluğu, yetkinlikleri, iş yerindeki davranışları, güçlü ve zayıf yönleri, yöneticisi tarafından değerlendirilir.
90 derece performans değerlendirme yöntemi, çalışanların performansının objektif olarak ölçülebilmesi için kriterler belirlemeyi ve bu doğrultuda geri bildirim sağlamayı amaçlar. Tek yönlü bir geri bildirim sağladığı için esasen yalnızca yöneticinin bakış açısını yansıtır. Dolayısıyla çalışana kendini daha iyi tanıyabileceği ve geliştirebileceği fırsatlar sunabilmek adına diğer yöntemlerle birlikte kullanılmalıdır.
180 Derece Performans Değerlendirme Sistemi
180 derece performans değerlendirme sisteminde çalışanların başarımları yalnızca yöneticileri tarafından ölçülmez. Uygulama, yöneticiye ek olarak çalışanın kendisi tarafından yapılan değerlendirmenin de eklenmesini içeren bir yaklaşımdır. Bu sistemde yönetici ile çalışan arasındaki diyalog oldukça önemlidir. Çalışan, güçlü ve zayıf yönlerini, geliştirilmesi gereken alanları belirleyebilir ve yöneticisiyle fikir alışverişi yaparak kariyer hedefleriyle uyumlu gelişim planları oluşturabilir.
180 derece performans değerlendirme nasıl yapılır (LSI) sorusuna farklı yanıtlar vermek mümkündür. Bu uygulamada çalışanın kendisi, yöneticisi ve/veya doğrudan çalışanları tarafından yapılan geri bildirimler toplanır, bir değerlendirme raporu oluşturulur. Çalışanın kendini değerlendirmesi, öz farkındalığının artmasına ve gelişimine katkı sağlamasına yardımcı olacak bir araç olarak kullanılabilir.
360 Derece Performans Değerlendirme Sistemi Nedir?
360 derece performans değerlendirme, çalışanların başarım ölçümünün sadece üstleri tarafından yapıldığı değil, aynı zamanda astlarının ve iş arkadaşlarının da katılımıyla gerçekleştirildiği bir uygulamadır. 360 derece terimi, sistemin çalışanın görev yaptığı çevreyi bütünüyle ele almasını ifade eder. Geleneksel performans değerlendirme sistemleri ile karşılaştırıldığında bu uygulamanın daha fazla avantajı olduğundan söz edilebilir.
360 derece performans değerlendirme nedir (LSI) sorusuna yanıt verdikten sonra sistemin nasıl uygulandığına da değinmekte fayda var. Çalışanın performansına ilişkin geri bildirim toplamak için sıklıkla anket veya form kullanılır. Bu belgeler, işletmedeki farklı kişiler tarafından doldurulur. Bu sayede çalışanın performansına dair farklı bakış açıları sunarak çok yönlü bir geri bildirim alınmasını sağlar.
Bu performans değerlendirme sistemi sayesinde çalışanların güçlü ve geliştirilmesi gereken yönleri ayrıntılı şekilde tespit edilebilir. Örneğin; bir yönetici çalışanın yeteneklerini ve performansını değerlendirebilir. Aynı zamanda müşteriler de çalışanın müşteri hizmetlerine yönelik becerileri hakkında geri bildirimde bulunabilir. Böylelikle yapılan değerlendirmeler, çalışanın kişisel ve mesleki gelişimini destekleme ve bu doğrultuda daha iyi bir eğitim programı oluşturma noktasında yardımcı olur.
360 derece performans değerlendirme sistemi; yüksek maliyetli, uzun süreli ve kapsamlı bir süreç gerektirdiği için bazı işletmeler tarafından tercih edilmeyebilir. Ayrıca sistemin uygulanması, çalışanların açık ve dürüst bildirimlere açık olmasını gerektirir. Bu nedenle bu tür bir uygulama, bazı çalışanlar için bir stres unsuru olarak görülebilir.
