Doğum İzni Ne Kadar Süreyle Verilir? Hamileliğin Kaçıncı Haftasında Başlar?
Çalışan anne ve baba adayları için önemli olan konuların başında doğum izni gelir. Bu, mevzuatlar çerçevesinde belirlenmiş yasal bir haktır. Hamileliğin başlamasıyla birlikte devreye giren bu haktan, doğum öncesi ve sonrası olmak üzere iki farklı şekilde yararlanılabilir.
Hamilelere verilen izin süresi, doğumdan önce ve sonra 8’er hafta olmak üzere toplam 16 haftadan oluşur. İzin süresinin başlangıcı ise gebeliğin 40 hafta sürdüğü ön görülerek belirlenir. Buna göre kadınlar, hamileliğin 32. haftasından itibaren izne ayrılabilir.
Doğum öncesi ve sonrası izin süresi gebeliğin çoğul olması hâlinde değişiklik gösterir. Anne adayının ikiz ve üçüz gebelik durumlarında normal süreye 2 hafta daha eklenir. Bu durumda izin 10 haftaya kadar uzar. Böylece çoğul hamilelikte, anne adayının toplam izin süresi, 18 hafta olarak hesaplanır.
Anne adayları, sağlık durumlarına bağlı olarak doğumdan önce çalışmayı tercih edebilir. Kadınlar, sağlık durumları elverişli olduğu takdirde doktorun onayıyla doğumdan 3 hafta öncesine kadar çalışma hakkına sahiptir. Bu süre uzatılamadığı için gebeliğin 37. haftası itibarıyla kadının izne çıkarılması yasal zorunluluktur. Anne adayı, çalıştığı süreyi doğum sonrası iznine ekleyebilir. Böylelikle doğum sonrası izin süresi 13 haftaya kadar uzamış olur.
Devlet ve Özel Sektör Doğum İzni Kuralları Arasında Fark Var mı?
Kadın memur ve işçilerin bu haktan yararlanma koşulları arasında bir fark yoktur. Devlet memuru statüsünde çalışan gebelerin izni normal koşullarda 16 haftadır. Özel sektör doğum izni ise devletteki gibi doğum öncesi ve sonrası 8’er hafta olmak üzere toplam 16 haftadan oluşur. Her iki durumda da çoğul gebeliklerde 2 hafta ek izin uygulaması geçerlidir.
Devlet ve özel sektör izin uygulamaları arasındaki fark, ücretsiz olarak işten ayrılma durumunda ortaya çıkar. Kadın memurlar, doğum sonrasında 2 yıla kadar ücretsiz izin hakkına sahiptir. Kadın işçiler ise doğumdan sonra 6 ay ücretsiz izin kullanabilir. Bu kişiler, 6 ayın sonunda işe dönmekle yükümlüdür.
Ücretli Doğum İzninde Ücret Kesintisi Olur mu?
Kadın memur ve işçiler, toplam 16 hafta olan yasal izin süresi boyunca tam ücret alır. Çoğul gebeliklerde eklenen 2 haftalık ek süre de ücret kesintisine yol açmaz. Devlet ve özel sektör doğum izni süresini aşan durumlarda ise ücret kesintisi yapılır. Tüm bunlara ek olarak talep edilmesi hâlinde kadın işçi ve memurlar, ücretsiz izne çıkabilir.
Doğum İzni Babaya da Verilir mi?
Doğumdan sonra verilen izin, kadınların yanı sıra erkekleri de kapsayan yasal bir haktır. Bu süreçte erkek işçiler ve memurlar ücretli olarak çalışmama hakkına sahiptir. Erkeklere verilen babalık izni, eşin doğum yapması ile başlar. Baba adaylarına doğumdan önce izin hakkı tanınmaz.
Babalık izni devlette ve özel sektörde farklı sürelerde uygulanır. Özel sektörde çalışan erkekler için izin süresi toplam 5 gündür. Devlet memuru statüsünde olan erkekler ise eşin doğum yapmasından itibaren 10 gün babalık izni kullanabilir. İzin süresi boyunca ücret kesintisi yapılmaz. Ayrıca her iki hak da mazeret izni statüsünde sayılır. Böylelikle yıllık izin hesabında bu süre zarfı dikkat alınmaz. Tüm bu durumlara ek olarak annenin vefatı hâlinde süreç farklı şekilde işler. Annenin doğum sırasında veya sonrasında hayatını kaybetmesi durumunda kadının izin süresi baba tarafından kullanılır.
